Patata ekoizleen eta barazki ekoizleen aurrean boto paperak ez ditu hitz hauek erabiltzen baina hau da muina: nahi al duzu zerga bat ordaintzen jarraitu? Nekazaritza eta Baratzezaintza Garatzeko Batzordea ikerketa batzuen eta publizitate generikoaren truke edo kostuak murriztu nahi dituzu?
Bozketak joan den hilaren hasieran piztu ziren, Erresuma Batuko patata ekoizleen eta eskala handiko baratze ekoizleen ehuneko bostak baino gehiagok bozketako buruetako batek "burokratikoegia" bihurtu zela esan zuen erakundearen zatia indargabetzeko mugimenduak onartu zituztenean.
Patata-hazleek hektareako zerga 42.62 libera ordaindu nahi ez dutela erabakitzen badute, orduan AHDBren patataren zatiak eten egingo du. Horrekin batera, zergek onartzen dituzten ikerketa lanak, sustapena eta hezkuntza programak.
Gaur egun 3,000 patata ekoizle baino gutxiago daude Erresuma Batuan eta hazle bakoitzak boto bat du datorren hilean geroago egingo den bozketan.
Mugimendu hau antzeko sektorean zerga bat ordaintzeaz nazkatuta dauden baratze ekoizle batzuek antzeko matxinadaren ondoren gertatzen da, zuzeneko onura gutxi dagoela diote.
6 milioi libera inguru biltzen dira urtero patataren tasaren bidez eta hau da AHDB atal horretako diru-sarrera osoa. Diru poto horrek badirudi "patata asko" esaldi bat asmatzen duela, baina diru kopuru horrek ez du ikerketa asko erosten gaur egungo merkatuan, ezta tattien salmentak sustatzeko modu asko ere.
AHDBren sustrai nahiko bihurriak 1930eko hamarkadakoak dira, patata merkaturatzeko batzordea sortu zenean. Jatorrizko gorputzaren helburua zenbait urtetan hazleek galera izugarriak izan zituzten merkatuan egonkortasuna lortzea zen.
Horrexegatik, Bigarren Mundu Gerran etxeko produktuen eskaria areagotu zen eta erakundea bertan behera gelditu zen 1955ean berriro agertu zen arte. Oraingoan legezko eskumen dezente ditu. Mahastizainei azalera kuotak esleitu zitzaizkien, eskaintza eta eskaria orekan mantentzeko. Aurreikusitakoa gertatu ez zenean, Batzordeak erosketa programa bat egingo zuen, soberakina merkatutik kentzeko. Horretarako, soberan dauden izakinak beirazko tindagai urdin distiratsuarekin ihinztatzea zen, orduan oso kolore oso handiko tatties abereentzako pentsu gisa joatearekin.
Garai hartan, landare tindaketa ere oso ezaguna egin zen "belztapenetan" eta gazte asko ezkondu ziren ezkontzako jantziekin gorputz morea estalita.
PMB garaian zergen etorrerak ez zuen laguntza unibertsala bete eta hazle batek Jack Merricks zuzendaritzako kide gisa kokatu zuen Jack "Scrap the Board" Merricks bandaren azpian. Hori akatsa izan zen hautatua izan zenean eta laster frogatu zuen esaera, sarritan, kanpin dendatik kanpo egotea eraginkorragoa dela karpan barruan egotea baino.
EBk agian ez zuen begetalen tindaketaren aurka egin, baina ez zitzaion gustatu PMBk Erresuma Batuan patataren salmenta sustatzea eta horrek Patataren Kontseilura eraldatzea eragin zuen bere aldagelan ikerketak, informazioa partekatzea eta publizitate generikoa soilik izateak. . Duela hogei urte, Patataren Kontseiluak nolabaiteko ospea lortu zuen "herrialdeko quangorik alferrikenetako bat" zela esan zutenean.
Hurrengo bihurgunean, Erresuma Batuko Gobernuak sektoreko organismo guztiak, esnekiak, aleak, haragi gorria, patatak eta txerrikiak AHDB pankartaren azpian jarri zituen, baina dirudienez, erakunde aterki hori diruz laguntzen duten ekoizleengandik urrundu egin zen.
Demokraziaren bolada belaunetan duela, Nicholas Saphir AHDBko presidente izendatu berri dutenak mahastizainei erakundearekin hitz egiteko eskaera egin die boto paperean laukitxo biak markatu aurretik.
"Patata hazten duten eta negozioak erosten dituzten guztiei eskatuko diegu gure lanaz eta etorkizuneko egitasmoez hitz egin dezaten udaletxeko bileren bidez edo banan-banan eskualdeko ezagutza trukatzeko arduradunarekin".
Baina patata ekoizleek eta baratzezainek orain aukeratzeko aukera badute, badirudi atzera egin genezakeela ikerketak gizabanakoek edo agronomia taldeek hartzen dutenera eta txikizkako saltzaile handiek sustapen lana egiten duten egoerara mugatuta egongo ginatekeela.
Bozketaren emaitza zein izango den ikusi behar den arren, erpuru txikia bada, ondorioa bakarra izan da finantzatu zuten ekoizleetatik aparte hazi zela. (...) (...)